Araştırma Sorusu Hazırlama Rehberi
Örnek YPÇ Sorusu:Okullardaki şiddet eğilimini nasıl azaltabiliriz?
Araştırma Metodu:Derinlemesine görüşme
Paydaş:Veli
Temalar:Rol model etkisi, kültürel algılar, ortam etkisi, uyaranlar
1. Bu okulda kaç çocuğunuz var? Hangi sınıftalar?
*İstatistiki bilgi toplama amaçlı soru.
Püf Noktası: Isınmayı temel bilgi almaktan öte, görüşmeci ile samimiyet kurmaya, değerlerini anlamaya
yönelik bir fırsat olarak kullanmak gerekli.
Öneri: Velisi olarak çocuğunuzun bana anlatacak olsanız, neler derdiniz? Sizce en iyi özellikleri neler? Gelişmeye açık veya dezavantaj olabilecek özellikleri sizce neler?
2. Çocuğunuz okulu seviyor mu? Arkadaşlarıyla arası nasıl? Çok arkadaşı var mı?
*Devam sorularına fırsat bırakmayan (kapalı) soru [Görüşmeyi ilerletmeyecek soru]
Püf Noktası: Yüzeysel cevapları veya görüşmenin tıkanmasını engellemek için görüşmeciyi konu üzerinde düşündürmeye başlamak lazım. Bu amaçla, soruyu senaryolaştırarak sorabilirsiniz.
Öneri: Diyelim ki yarın bir duyuru yapılıyor ve artık okul olmayacak, çocukların öğrenmesi gereken her şey devlet tarafından evlere dağıtılacak, öğretmenler de eve gelecek dense... Çocuğunuz artık okula gidip gelmiyor; sizce hayatı nasıl değişir? Neden?
3. Çocuğunuzun dersleri nasıl? İyi veya kötü not aldığında tepkiniz nasıldır?
*Devam sorularına fırsat bırakmayan (kapalı) soru [Görüşmeyi ilerletmeyecek soru]
Püf Noktası: Yüzeysel cevapları veya görüşmenin tıkanmasını engellemek için görüşmeciyi konu üzerinde düşündürmeye başlamak lazım. Bu amaçla, somut durumlar / anılar anlattırabilirsiniz.
Öneri: Katıldığınız son veli toplantısını anlatabilir misiniz? Duyduğunuz iyi şeylerle ilgili çocuğunuzla olan iletişiminiz nasıldı? Duyduğunuz kötü şeylerle ilgili çocuğunuzla olan iletişiminiz nasıldı? Sizce bu iletişimin çocuğunuza etkisi ne olmuştur? Neden?
4. Çevresinde örnek aldığı birileri var mı?
*Konuyu soyut düzlemde bırakan soru.
Püf Noktası: Geniş, çağrışım yaptırmayan sorulara cevap vermek zordur. Konuyu görüşmecinin zihninde somutlaştırarak derinleşmesini sağlayabilirsiniz.
Öneri: Anne babalar çocuklarına bazen, hayatta daha iyi noktalara gelmeleri için, birilerini örnek gösterir. sizin hiç çocuğunuza örnek gösterdiğiniz birisi var mı? Peki çocuğunuzun sizce örnek aldığı kişiler var mı?Örnek aldığını nasıl anlıyorsunuz? Sizce bu kişileri neden örnek alıyor?
5. Çocukların birbirine şiddet uygulama ihtiyacının altında ne yatar?
*(Görüşülen kişiye yöneltilen) Uzmanlık gerektiren soru.
Püf Noktası: Görüşülen kişiden, bir konuya dair net bilgiler değil kendi deneyimini öğrenmek gerekir.
Öneri: Çocuğunuzun yaşadığı son kavgayı veya şiddet olayını hatırlıyor musunuz? Ne olmuştu? Durumanasıl müdahale ettiniz? Sizce hayatta neler değişse çocuğunuz bir daha hiç kavga etmez? Peki ne olsa çocuğunuz her gün eve kavga ederek döner? Bu evin içinde neler değişse hiç kavga etmez / hep eder?
Örnek YPÇ Sorusu:Okullardaki şiddet eğilimini nasıl azaltabiliriz?
Araştırma Metodu:Derinlemesine görüşme
Paydaş:İdareci
Temalar:Rol model etkisi, kültürel algılar, ortam etkisi, uyaranlar
1. Akran zorbalığı size bir müdür olarak ne ifade ediyor? Nasıl tanımlarsınız?
*Konuyu soyut düzlemde bırakan soru.
Püf Noktası: Geniş bir soruyu direkt sormak yerine, somut örnekler düşündürerek kişinin konuya odaklanmasını ve ısınmasını sağlamak.
Öneri: Bu okulda karşınıza çıkan, öğrenciler arası anlaşmazlıklara örnek verebilir misiniz? Örneğin, disiplin kuruluna gelen son öğrenciler arası vaka neydi? İsim vermeden anlatabilir misiniz? Okul genelinde en sık rastladığınız öğrenciler arası anlaşmazlıklar neler?
2. Şiddet büyümenin doğal bir parçası mıdır? Şiddeti deneyimlemeden gelişmek mümkün müdür?
*(Görüşülen kişiye yöneltilen) Uzmanlık gerektiren soru.
Püf Noktası: Görüşülen kişiden, bir konuya dair net bilgiler değil kendi deneyimini öğrenmek gerekir.
Öneri: Şiddet gören veya gösteren öğrencileri düşündüğünüzde... Sizce, bu deneyimleri hiç yaşamasalar hayatları nasıl değişirdi? Neden? Okulda, akranlar arası şiddeti bir sihirli değnek sallayıp tamamen ortadan kaldırsak, sizce çocukların geleceği nasıl değişirdi? Neden?
3. Şiddeti engellemek ya da önlemek için bir görevlendirme yapılması gerekli mi? Okullarımızda bu sorunları nasıl engelleyebiliriz?
*Konu üzerine düşündürmeyen soru.
Püf Noktası: Hazır bilgi veya görüş sormak yerine görüşmeciyi konu üzerine düşündürerek görüş oluşturmasını sağlamak gerekir.
Öneri: “İdeal” bir okul ortamını tanımlayacak olsanız... İdeal bir okul ortamında öğrencilerin hali, davranışları nasıl olurdu? Tarif eder misiniz? Sizce bugünün okullarında böyle bir ortamı sağlamanın önündeki en büyük engeller neler? Yarın bir değişikliklik yaptınız ve bu okul ortamı burada oluştudiyelim... Bu değişiklik ne olabilir? Öğretmenlerin bu ortamı yaratmadaki rolü sizce nedir?
4. Şiddeti çözme sürecinde “ceza” yöntemi hakkında ne düşünüyorsunuz?
*Devam sorularına fırsat yaratmayan (kapalı) soru. *Konu üzerine düşündürmeyen soru.
Püf Noktası: Hazır bilgi veya görüş sormak yerine görüşmeciyi konu üzerine düşündürerek görüş oluşturmasını sağlamak gerekir. Bunun için dolaylı sorgulama yöntemleri birebirdir. Ayrıca, sorunun devam sorularına fırsat yaratması, sohbeti derinleştirmesi gerekir.
Öneri: Derinleşme için kart egzersizi kullanılabilir. Örneğin, görüşmeciye “zorbalık yapan bir çocuğa, bunun yanlış olduğunu öğretmek için mutlaka ceza vermek gereklidir” ifadesini gösterilir. “Katılıyorum / Katılmıyorum” diyerek görüş belirtmesi istenir.Bir başka kart ile “Çocuklar artık büyüklerinden korkmadığı için davranışlarını kontrol etmiyor, şiddete başvurmaktan çekinmiyor” ifadesi sorgulatılabilir.
5. Çocuğun okuluna, öğretmen ve arkadaşlarına karşı aidiyet duygusunun var olması, yapıcı bir kültür
oluşturma noktasında ne derece etkilidir? Bu havayı nasıl oluşturabiliriz?
*Konu üzerine düşündüremeyen soru. *Konuyu soyut düzlemde bırakan soru.
Püf Noktası: Görüşmeciye, konu üzerine düşünmesini sağlamak için somut senaryolar düşündürülmelidir.
Öneri: Zorbalığın ve şiddetin hiç olmadığı bir okul düşünün... Sizce bu okulda en yoğun yaşanan 3 duygu nedir? Sizce bu duyguların bir okulda yer edebilmesi için öğrencilerin kazanması gereken 1 değer nedir? Öğretmenlerin kazanması
gereken 1 değer nedir?